Prowadzenie pojazdu mechanicznego po spożyciu alkoholu, niezależnie od tego, czy stanowi przestępstwo, czy wykroczenie, wiąże się z nałożeniem przez Sąd środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Jego orzeczenie ma na celu czasowe, a czasem permanentne wyeliminowania tych uczestników ruchu, którzy dopuszczają się czynów zagrażających bezpieczeństwu w komunikacji.
Zakaz prowadzenia pojazdu nie oznacza utraty uprawnień, a ich zawieszenie na czas określony przez Sąd.
W przypadku sprawców przestępstw lub wykroczeń, którzy nie posiadali uprawnień do prowadzenia pojazdu, orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów jest jednoznaczne z zakazem nadania sprawcy takich uprawnień.
Jazda po alkoholu a zakaz prowadzenia pojazdów - przepisy
Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów przewiduje tak Kodeks karny (art. 42), jak i Kodeks wykroczeń (art. 29).
Art. 42 Kodeksu karnego wskazuje, kiedy Sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdu wobec osoby skazanej za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w tym określone w art. 178a Kodeksu karnego przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
Art. 87 § 3 Kodeksu wykroczeń stanowi, że w razie popełnienia wykroczenia polegającego na prowadzeniu pojazd po użyciu alkoholu Sąd orzeka wobec jego sprawcy zakaz prowadzenia pojazdów. Art. 29 Kodeksu wykroczeń określa z kolei wymiar czasowy środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów oraz obliguje Sąd stosujący ww. środek do określenia rodzaju pojazdu, którego zakaz dotyczy. Ponadto, zgodnie z §4 ww. przepisu ustawy na poczet zakazu prowadzenia pojazdów zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy lub innego dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu.
Kiedy stosuje się zakaz prowadzenia pojazdów?
Zakaz prowadzenia pojazdów to środek karny nakładany przez Sąd na sprawcę przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w tym nakładany obligatoryjnie na sprawców, którzy przestępstwa te popełnili, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu jest kwalifikowane jako przestępstwo wówczas, gdy ma miejsce „w stanie nietrzeźwości”, a zatem jeżeli zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg.
Zakaz ten nakładany jest również na sprawców wykroczeń polegających na prowadzeniu pojazdu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. Kodeks wykroczeń mówi o odpowiedzialności za prowadzenie samochodu lub innego pojazdu mechanicznego w stanie „po użyciu alkoholu”, a zatem gdy zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza wynosi od 0,1 do 0,25 mg.
Zakaz prowadzenia pojazdów na czas określony
W przypadku skazania kierowcy za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji określone w art. 178a Kodeksu karnego (jazda w stanie nietrzeźwości) Sąd obligatoryjnie orzeka wobec sprawcy zakaz prowadzenia wszelkich lub określonego rodzaju pojazdów na okres nie krótszy od lat 3 (art. 42 § 2 KK). Zakaz prowadzenia pojazdów w związku z popełnieniem przestępstwa orzeka się w latach - od roku do lat 15.
Kodeks wykroczeń przewiduje obligatoryjne nałożenie zakazu prowadzenia pojazdów na sprawcę wykroczenia polegającego na prowadzeniu pojazdu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. Zakaz wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do lat 3.
Najłagodniejszym wymiarem omawianego środka karnego, jaki może czekać kierującego po spożyciu alkoholu, jest zatem zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 6 miesięcy.
Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów - w jakich sytuacjach?
Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów grozi wyłącznie sprawcom przestępstw z Kodeksu karnego - nie przewiduje go zaś Kodeks wykroczeń.
Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdu grozi kierującemu w stanie nietrzeźwości, który był wcześniej skazany za jedno z przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości. Chodzi tu zarówno o prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu, jak i spowodowanie wypadku, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała lub katastrofy w ruchu lądowym. Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów grozi również kierującemu w stanie nietrzeźwości, który tego czynu dopuścił się w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo. W takich wypadkach Sąd może odstąpić od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych tylko wówczas, gdy zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Sprawdzenie, czy wobec kierowcy orzeczono zakaz prowadzenia pojazdu możliwe jest za pośrednictwem Centralnej Ewidencji Kierowców (https://www.gov.pl/web/gov/sprawdz-uprawnienia-kierowcy) lub stacjonarnie, w wydziale komunikacji Starostwa.