Warunkowe umorzenie postępowania za jazdę po alkoholu

Popełnienie przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, o którym mowa w art. 178a Kodeksu karnego, zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. Na wstępie warto przypomnieć, że stan nietrzeźwości ma miejsce wówczas, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg.

Zakończenie sprawy wyrokiem skazującym nie jest jedynym rozwiązaniem, które przewidują przepisy prawa karnego. W razie spełnienia kilku warunków określonych w art. 66 Kodeksu karnego Sąd może zastosować wobec pijanego kierowcy instytucję warunkowego umorzenia postępowania. Takie orzeczenie Sądu jest dla sprawcy przestępstwa z całą pewnością korzystniejsze aniżeli wydanie wyroku skazującego i orzeczenie kary. Ponadto, osoba, wobec której zapadł wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne, nie jest uznawana za osobę karaną.

Warunkowe umorzenie postępowania to instytucja prawa karnego uregulowana w art. 66 Kodeksu karnego. Przepis ten uprawnia Sąd do odstąpienia od wydania wobec sprawcy przestępstwa wyroku skazującego i nałożenia kary. Zamiast tego Sąd wydaje wobec sprawcy wyrok, którym warunkowo umarza toczące się wobec niego postępowania przy jednoczesnym nałożeniu na sprawcę określonych obowiązków na okres próby. Okres próby może trwać od roku do lat trzech. W trakcie jego trwania sprawca musi przestrzegać nałożonych na niego obowiązków, a przede wszystkim przestrzegać porządku prawnego.

Istotnym jest, że osoba, wobec której warunkowo umorzono postępowanie karne nie jest uważana za osobę karaną, chociaż wpis o wydaniu takiego rodzaju wyroku jest umieszczany w Krajowym Rejestrze Karnym (KRK).

Do zastosowania warunkowego umorzenia postępowania konieczne jest jednak łączne wystąpienie kilku warunków.

Skorzystanie przez Sąd wobec sprawcy przestępstwa z dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania wymaga łącznego spełnienia kilku warunków określonych w Kodeksie karnym, a konkretnie w art. 66. Stopień winy i społecznej szkodliwości czynu nie mogą być znaczne, zaś okoliczności popełnienia czynu nie mogą budzić wątpliwości. Jednocześnie istotne są również cechy samego sprawcy. Sąd może zastosować warunkowe umorzenie postępowania tylko wobec sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, którego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

Przestępstwo polegające na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, o którym mowa w art. 178a Kodeksu karnego, zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. Przewidziany w przepisach wymiar kary za jazdę po pijanemu umożliwia zatem Sądowi zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania wobec jego sprawcy. Warunkowego umorzenia nie stosuje się bowiem do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Sąd może zastosować warunkowe umorzenie postępowania także wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 Kodeksu karnego przewidującego nadzwyczajne obostrzenie kary wobec recydywistów tj. prowadzących po pijanemu, którzy byli wcześniej skazani za prowadzenie pojazdu lub spowodowanie wypadku, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała w stanie nietrzeźwości. Przepis ten dotyczy również prowadzących pojazd w stanie nietrzeźwości w  okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo.

Warunkowe umorzenie postępowania wiąże się z korzyścią w postaci obniżenia górnej granicy wymiaru środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów do lat 2. Ponadto, orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych przy warunkowym umorzeniu postępowania jest fakultatywne, co oznacza, że zastosowanie tego środka karnego zależy od decyzji Sądu.

Okres obowiązywania zakazu rozpoczyna swój bieg w momencie zwrotu przez sprawcę prawa jazdy do organu, które je wydał. Do momentu dokonania zwrotu czas, na który prawo jazdy zostało zatrzymane, nie biegnie. Jeżeli jednak prawo jazdy zostało zatrzymane sprawcy wcześniej, to na jego poczet zaliczany jest czas zatrzymania prawa jazdy.

Wymiar kary wymierzanej za jazdę po pijanemu, tak jak w przypadku każdego innego przestępstwa zależy od uznania Sądu, jednak Sąd obowiązany jest orzekać w granicach wskazanych w ustawie i uwzględnić tak okoliczności obciążające, jak i łagodzące.

Wśród okoliczności łagodzących wymienionych przykładowo w Kodeksie karnym znajduje się m. in. popełnienie przestępstwa pod wpływem gniewu, strachu lub wzburzenia, usprawiedliwionych okolicznościami zdarzenia, popełnienie przestępstwa w wyniku motywacji zasługującej na uwzględnienie, a także dobrowolne ujawnienie popełnionego przez siebie przestępstwa organowi powołanemu do ścigania przestępstw.

Wobec sprawcy przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, tak jak wobec sprawcy innych przestępstw, Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w określonych w Kodeksie karnym przypadkach. Taki przypadek ma miejsce między innymi w przypadku sprawcy młodocianego tj. osobę, która popełniła przestępstwo przed ukończeniem 21 roku życia).