Jazda po pijanemu a spowodowanie wypadku nie ze swojej winy

W obiegowej opinii nieumyślne spowodowanie wypadku drogowego w stanie nietrzeźwości każdorazowo skutkować będzie pociągnięciem sprawcy do odpowiedzialności karnej. To nie sam „stan nietrzeźwości” ma jednak decydujące znaczenie dla losów uczestnika ruchu powodującego wypadek. W świetle przepisów prawa sprawca wypadku poniesie za to odpowiedzialność karną, jeżeli między jego zachowaniem, a skutkiem wypadku, zachodzi związek przyczynowy. Ponadto, sprawcy znajdującemu się „w stanie nietrzeźwości” będzie grozić surowsza kara.

Zgodnie z polskim Kodeksem karnym (art. 177 § 1 k.k.) odpowiedzialność karną poniesie ten, kto naruszając, choćby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, spowoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1 k.k. Możliwość przypisania sprawcy winy warunkuje zatem:

1) naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym – umyślnie bądź nieumyślnie,

2) nieumyślne spowodowanie wypadku,

3) odniesienie przez innego uczestnika zdarzenia obrażeń ciała powodujących naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający dłużej niż 7 dni (jeżeli takiego skutku brak, sprawca nie popełni przestępstwa z art. 177 § 1 k.k.).

Naruszenie zasad bezpieczeństwa przez uczestnika ruchu drogowego musi zatem być powiązane z zaistniałą wskutek tego naruszenia kolizją drogową. Tylko wówczas, gdy taki związek istnieje, sprawca zdarzenia drogowego będzie mógł ponieść odpowiedzialność karną za przestępstwo z art. 177 § 1 k.k.

Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości bez wątpienia stanowi o naruszeniu zasad bezpieczeństwa w ruchu. Nie zawsze jednak naruszenie to stanowi przyczynę wypadku drogowego. Kierowca prowadzący pojazd w stanie nietrzeźwości może zostać uznany winnym nieumyślnego spowodowania wypadku, jeżeli zostanie wykazane, że to jazda „po pijanemu” spowodowała kolizję. Innymi słowy, gdyby kierowca nie znajdował się w stanie nietrzeźwości, do wypadku by nie doszło.

Dla sprawcy wypadku Kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3 albo nawet do lat 8, wówczas gdy skutkiem zdarzenia jest śmierć albo ciężki uszczerbek na zdrowiu innej osoby. W przypadku, gdy sprawca w chwili zdarzenia znajduje się w stanie nietrzeźwości, ustawa przewiduje jednak surowszy wymiar kary (art. 178 § 1 i 2 k.k.).

W takiej sytuacji sprawcy nieumyślnego spowodowania wypadku grozi kara pozbawienia wolności w wysokości nie niższej niż miesiąc i 15 dni oraz nie wyższej niż 4 lata i 6 miesięcy. Podwyższony wymiar kary dotyczy również tych sprawców wypadków, którzy spożyli alkohol już po zdarzeniu, a przed poddaniem ich badaniu pod kątem zawartości alkoholu we krwi lub wydychanym powietrzu.

Jeżeli jednak skutkiem wypadku spowodowanego przez kierowcę w stanie nietrzeźwości jest ciężki uszczerbek na zdrowiu innej osoby, grozi mu kara pozbawienia wolności w wysokości nie niższej niż 3 lata, a nie wyższej niż 16 lat pozbawienia wolności. Sprawca wypadku, którego skutkiem jest śmierć człowieka, musi liczyć się z karą pozbawienia wolności w wysokości od 5 do 20 lat pozbawienia wolności.

Należy pamiętać, że podwyższony wymiar kary dotyczy kierowcy znajdującego się „w stanie nietrzeźwości”, tzn. kierowcy, u którego zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub 0,25 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza. Surowszej karze nie będzie podlegał kierowca znajdujący się w stanie „po użyciu alkoholu” tzn. taki, u którego zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub 0,1 do 0,25 mg w wydychanym powietrzu.

Ponadto, po 14 marca 2024 r. wobec sprawcy wypadku w stanie nietrzeźwości Sąd może orzec przepadek pojazdu. Orzeczenie to będzie obligatoryjne, jeżeli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była wyższa niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia.