Konfiskata pojazdu za jazdę pod wpływem alkoholu. O czym mówi artykuł 44b kodeksu karnego?

Od 14 marca 2024 r., w związku z wejściem w życie nowego przepisu tj. art. 44b Kodeksu karnego, w określonych w ustawie przypadkach popełnienie przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji będzie mogło wiązać się z przepadkiem pojazdu lub jego równowartości. Wśród przestępstw, za które grozi konfiskata samochodu, znajduje się także kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. W niektórych przypadkach orzeczenie przez Sąd o konfiskacie auta będzie obligatoryjne.

Przepadek (potocznie: konfiskata) samochodu to nic innego, jak przejście własności pojazdu na rzecz Skarbu Państwa. Następuje to z chwilą uprawomocnienia się wyroku zawierającego orzeczenie o przepadku pojazdu mechanicznego. Przepadkowi nie może ulec pojazd cudzy, w tym służbowy, lub stanowiący przedmiot współwłasności.

Konfiskata pojazdów dotyczy osób kierujących pojazdem w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, czyli sprawców przestępstwa określonego w art. 178a Kodeksu karnego. W przypadku kierowców prowadzących pojazd po spożyciu alkoholu, w stanie nietrzeźwości, orzeczenie przepadku prowadzonego pojazdu, możliwe jest tylko wobec osób, u których zawartość alkoholu we krwi lub wydychanym powietrzu przekroczyła określone w Kodeksie karnym wartości.

Przepadek dotyczy wyłącznie pojazdów prowadzonych przez sprawcę określonych w ustawie przestępstw w ruchu lądowym. Zagrożenie konfiskatą mienia nie dotyczy zatem przestępstw popełnionych przez sprawców np. w ruchu wodnym.

Pojazd podlegający przepadkowi musi stanowić wyłączną własność sprawcy przestępstwa. W innym przypadku Sąd zamiast konfiskaty pojazdu orzeka przepadek jego równowartości.

W przypadku popełnienia przestępstwa prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu, w stanie nietrzeźwości, Sąd obligatoryjnie orzeka przepadek pojazdu, jeżeli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była równa lub wyższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg w dm3 wydychanego powietrza (albo prowadziła do takiego stężenia). W przypadku zawartości alkoholu niższej niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 wydychanego powietrza Sąd nie może orzec przepadku pojazdu. Ograniczenie to nie dotyczy jednak recydywistów, których pojazd podlegać będzie konfiskacie niezależnie od zawartości alkoholu we krwi lub wydychanym powietrzu.

Przepadkowi ulegają także pojazdy nietrzeźwych lub znajdujących się pod wpływem środków odurzających sprawców innych przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Wśród przestępstw tych znajduje się sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym lub sprowadzenie niebezpieczeństwa takiej katastrofy (art. 173 i 174 Kodeksu karnego), a także spowodowanie wypadku komunikacyjnego, w którym inna osoba odnosi uszczerbek na zdrowiu (art. 177 Kodeksu karnego).

W Kodeksie karnym przewidziano szereg przypadków, w których orzeczenie przepadku pojazdu nie jest możliwe. Przede wszystkim mowa tu o sytuacjach, w których sprawca przestępstwa w chwili jego popełnienia kierował pojazdem niestanowiącym jego wyłącznej własności. Chodzi tu zatem o pojazdy cudze, w tym służbowe, a także pojazdy stanowiące przedmiot współwłasności sprawcy i osoby lub osób trzecich.

Konfiskata samochodu nie jest również możliwa wobec sprawcy, który po popełnieniu przestępstwa odsprzedał, oddał lub ukrył pojazd.

Powyższe okoliczności nie zwalniają sprawcy z konieczności poniesienia określonej w prawie dolegliwości. W takich wypadkach Sąd orzeka wobec sprawcy o przepadku nie samego pojazdu, a jego równowartości. Wartość samego pojazdu określa się na podstawie polisy ubezpieczeniowej za rok, w którym popełniono przestępstwo. W przypadku pojazdów nieubezpieczonych Sąd bierze pod uwagę średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę. Co ciekawe, zgodnie z przepisem ustawy, Sąd w tym celu oprzeć ma się na dostępnych danych, bez konieczności powoływania biegłego w celu ustalenia owej wartości.

Sprawcy nie grozi przepadek pojazdu ani jego równowartości, jeżeli do popełnienia przestępstwa doszło, gdy kierował on samochodem niestanowiącym jego własności w czasie wykonywania czynności zawodowych lub służbowych na rzecz pracodawcy. W takim przypadku Sąd w miejsce przepadku pojazdu lub jego równowartości, orzeknie wobec sprawcy nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000,00 złotych.

Sprawca przestępstwa może uniknąć przepadku pojazdu lub jego równowartości także wówczas, gdy orzeczenie przepadku jest niemożliwe lub też niecelowe z uwagi na utratę pojazdu przez sprawcę, a także jego zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.