Jazda po alkoholu a ubezpieczenie OC i AC

Spowodowanie wypadku przez kierowcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości lub po spożyciu alkoholu, poza sankcjami wynikającymi z odpowiedzialności karnej, może skutkować także dotkliwymi konsekwencjami w sferze ubezpieczeń OC i AC. W razie braku zawarcia w umowie ubezpieczenia odpowiednich postanowień, mogą one nie obejmować pokrycia skutków zdarzeń spowodowanych przez pijanych kierowców.

Standardowe polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego oraz AutoCasco nie obejmują pokrycia wartości szkód spowodowanych przez pijanego kierowcę. Sprawca wypadku drogowego znajdujący się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po spożyciu alkoholu będzie zatem obowiązany do pokrycia szkody wyrządzonej poszkodowanym oraz szkody powstałej we własnym pojeździe ze środków własnych. 

Polisy ubezpieczeniowe mogą znacząco różnić się od siebie w zależności od wybranego zakładu ubezpieczeń i zakresu wykupionego przez posiadacza pojazdu ubezpieczenia. Wszelkie postanowienia, w tym odnoszące się do zakresu obowiązywania ubezpieczenia w razie spowodowania kolizji drogowej po spożyciu alkoholu, znajdują się w polisie oraz Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (tzw. OWU). Przed zawarciem umowy ubezpieczenia warto dokładnie zapoznać się z dokumentami, w tym w szczególności z OWU, które zawierają wszelkie regulacje dotyczące wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia. 

Ponieważ podstawowe umowy ubezpieczenia zazwyczaj nie obejmują szkód powstałych na skutek działań osób będących pod wpływem alkoholu, niektóre z zakładów ubezpieczeń umożliwiają wprowadzenie do umowy ubezpieczenia OC tzw. klauzuli alkoholowej. Takie postanowienie oznacza, że towarzystwo ubezpieczeń pokryje szkody spowodowane przez ubezpieczonego znajdującego się w stanie nietrzeźwości lub po spożyciu alkoholu. Takie postanowienie może obejmować również odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego. Tożsame regulacje mogą znaleźć się także w umowie ubezpieczenia AC. 

W zależności od wybranego przez ubezpieczającego ubezpieczyciela zamieszczenie takiej klauzuli w umowie może wymagać dodatkowej opłaty (podwyższenia składki) lub być bezpłatne. 

W przypadku spowodowania wypadku drogowego przez kierowcę znajdującego się w stanie po spożyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości ubezpieczyciel ma prawo do zwrócenia się do sprawcy zdarzenia z żądaniem zwrotu wypłaconego poszkodowanym odszkodowania (tzw. regres ubezpieczeniowy). Takie uprawnienie zakładu ubezpieczeń zostało przewidziane w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK (art. 43 pkt 1). 

Co istotne, uprawnienie to dotyczy zarówno sytuacji, gdy kierowca znajdował się w stanie nietrzeźwości (zawartość alkoholu we krwi przekraczała 0,5 promila) oraz w stanie po spożyciu alkoholu (zawartość alkoholu we krwi wynosiła od 0,2 do 0,5 promila). Z koniecznością zwrotu ubezpieczycielowi wypłaconego odszkodowania liczyć musi się zatem zarówno sprawca przestępstwa, jak i wykroczenia związanego z prowadzeniem pojazdu mechanicznego po spożyciu alkoholu. 

W przypadku umów ubezpieczenia Autocasco (tzw. AC) standardem rynkowym jest zwolnienie ubezpieczyciela z obowiązku pokrycia szkód w pojeździe w przypadku, gdy powstały one na skutek działań kierowcy znajdującego się w stanie nietrzeźwości lub po spożyciu alkoholu. Niemniej jednak niektóre towarzystwa ubezpieczeń umożliwiają wprowadzenie do umowy tzw. klauzuli alkoholowej. W takim przypadku ubezpieczyciel nie będzie uprawniony do uchylenia się od wypłaty odszkodowania w przypadku powstania szkody w pojeździe na skutek działań pijanego kierowcy. Wprowadzenie tego typu postanowienia do umowy ubezpieczenia AC może jednak wiązać się z istotnym podwyższeniem ceny ubezpieczenia. 

Poza komplikacjami z wypłatą odszkodowania, pijany kierowca musi liczyć się również z odpowiedzialnością karną za popełnione przestępstwo lub wykroczenie.

Przestępstwem jest prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, który występuje jeżeli zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg. W takim wypadku kierowcy grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. Dodatkowo, Sąd każdorazowo nakłada na sprawcę obowiązek uiszczenia na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenia w wysokości co najmniej 5.000,00 zł, a maksymalnie 60.000,00 zł.

Wykroczeniem jest z kolei prowadzenie samochodu w stanie po spożyciu alkoholu, który ma miejsce, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza wynosi od 0,1 do 0,25 mg. Kary przewidziane za wykroczenie są łagodniejsze niż te za przestępstwo i obejmują areszt (od 5 do 30 dni) lub nałożenie grzywny w wysokości co najmniej 2.500,00 zł, maksymalnie 30.000,00 zł. 

Jednocześnie tak na sprawcę przestępstwa, jak i wykroczenia polegającego na prowadzeniu pojazdu po alkoholu każdorazowo nakłada się zakaz prowadzenia pojazdu na okres od 6 miesięcy do lat 3 – w przypadku wykroczenia oraz okres minimum 3 lat – w przypadku przestępstwa. 

Ponadto, wobec sprawcy przestępstwa orzeka się przepadek pojazdu – obligatoryjnie, jeśli stężenie alkoholu we krwi przekraczało 1,5 promila lub fakultatywnie – jeśli ilość alkoholu we krwi nie przekraczała tej wartości.