Co grozi za posiadanie marihuany?

Marihuana jest środkiem odurzającym, którego posiadanie jest w świetle polskiego prawa nielegalne i zagrożone odpowiedzialnością karną. Kwestie te reguluje ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, która przewiduje sankcje karne za posiadanie narkotyków, w tym marihuany.

Art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii stanowi, że ten, kto wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

„Posiadanie” środka odurzającego lub substancji psychotropowej to każde władanie takim środkiem lub substancją, także związane z jego użyciem lub zamiarem użycia. Czynność „posiadania” w orzecznictwie sądów interpretowana jest szeroko i obejmuje praktycznie każde dysponowanie, każdy fizyczny kontakt ze środkiem odurzającym lub substancją psychotropową. Czyn zabroniony popełnia zatem także osoba, która w posiadaniu marihuany jest przez chwilę np. podając zawierającego tę substancję „skręta” podczas spotkania towarzyskiego czy imprezy.

Ilość posiadanego narkotyku nie ma znaczenia dla samego bytu przestępstwa, ale może mieć znaczenie dla jego kwalifikacji jako typ podstawowy, uprzywilejowany lub kwalifikowany orz wymiaru grożącej sprawcy kary.

Przede wszystkim, w art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przewidziano zaostrzoną odpowiedzialność karną wobec posiadaczy znacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych, w tym marihuany. Tacy sprawcy podlegają bowiem karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 62 ww. ustawy przewiduje z kolei łagodniejszy wymiar kary w tzw. „wypadkach mniejszej wagi”. W takich sytuacjach sprawca przestępstwa może liczyć się z karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.

Polski ustawodawca nie reguluje jednak, jaka ilość posiadanej substancji odurzającej, w tym marihuany, powinna zostać uznana za spełniającą kryteria uznania za „wypadek mniejszej wagi”. Decyzja w tym zakresie należy zatem do sędziego i jego indywidualnego uznania. Nierzadko ocena ta będzie determinowana założeniami przyjętymi w dotychczasowym dorobku orzecznictwa.

Podobnie, jak w przypadku „wypadku mniejszej wagi”, również posiadanie „znacznej” ilości marihuany nie zostało przez ustawodawcę sprecyzowane ilościowo. W orzecznictwie sądowym zwykło się jednak przyjmować, że znaczna ilość danego narkotyku to taka, która wystarczyłaby do odurzenia kilkudziesięciu osób.   Przy ocenie, czy posiadanie danej ilości marihuany wypełnia znamiona posiadania jego znacznej ilości, nie ma znaczenia cel posiadania lub właściwości osobiste sprawcy.

Przestępstwo posiadania środków odurzających, w tym także marihuany, zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. W przypadku posiadania znacznej ilości narkotyku sprawcy grozić może nawet 10 lat więzienia. W przypadkach tzw. mniejszej wagi sprawca może zostać ukarany karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności w wymiarze do roku.

Sprawcy przestępstwa polegającego na posiadaniu marihuany mogą spodziewać się kary grzywny, wówczas gdy ich przypadek zostanie uznany za „wypadek mniejszej wagi”. Wysokość grzywny jest każdorazowo indywidualnie ustalana przez Sąd. W takim wypadku grzywna może wynosić od 50 do 540 stawek dziennych. Stawka dzienna może zostać ustalona jako kwota pomiędzy 10,00 a 2.000,00 złotych, w zależności od dochodów i warunków osobistych sprawcy. Zgodnie z powyższym, minimalna wysokość grzywny może zatem wynieść 500,00 zł, a najwyższa ponad milion złotych.

Również sprawcy przestępstwa posiadania marihuany, których przypadek nie będzie uznany za wypadek mniejszej wagi, mogą zostać ukarani grzywną, jeżeli Sąd zastosuje wobec nich dobrodziejstwo nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Cel posiadania marihuany jest ambiwalentny z punktu widzenia uznania posiadanej przez sprawcę ilości za „znaczną” lub spełniającą kryteria „wypadku mniejszej wagi”, jednak może stanowić okoliczność łagodzącą mającą znaczenie dla wymiaru kary orzekanej przez Sąd. Posiadanie na własny użytek może mieć też istotne znaczenie z punktu widzenia możliwości zastosowania wobec sprawcy instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Posiadanie marihuany na własny użytek w znaczącej ilości przypadków zostanie bowiem uznane przez Sąd za okoliczność świadczącą o niskiej społecznej szkodliwości czynu. Ta zaś stanowi jedną z przesłanek warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii umożliwia umorzenie postępowania karnego w każdym stadium postępowania, także jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia. Jest to możliwe, gdy sprawca, który dopuszcza się przestępstwa stypizowanego w art. 62 ww. ustawy posiada narkotyk w ilości nieznacznej, a jednocześnie jest on przeznaczony na własny użytek sprawcy. Do własnego użytku przeznaczona musi być całość posiadanego narkotyku. Koniecznym warunkiem jest także niecelowość orzeczenia kary ze względu na okoliczności popełnienia czynu oraz stopień jego społecznej szkodliwości. Umorzenia postępowania nie można zastosować wobec posiadaczy „znacznej” ilości narkotyku tj. sprawcy przestępstwa posiadania środka odurzającego w typie kwalifikowanym.