Każde postępowanie sądowe wiąże się nie tylko ze stresem, ale również z wydatkami, co bardzo często stanowi realną przeszkodę dla stron, które chcą w nim brać udział. Zgodnie z ustawą z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, możliwe jest zwolnienie z ponoszenia kosztów sądowych. Aby wniosek został oceniony pozytywnie, warto odpowiednio go wypełnić. Dla sądu zawsze kwestią priorytetową pozostaje fakt, czy stronę postępowania stać na uregulowanie kosztów sądowych. Podstawą jest więc sytuacja finansowa osoby, która ma ponosić wydatki z tego tytułu.
Kto może złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych?
Z kosztów sądowych w sprawach cywilnych może zostać zwolniona osoba fizyczna, która w oświadczeniu wskaże, że jej sytuacja finansowa nie pozwala na ich pokrycie oraz udowodni, że uregulowanie kosztów sądowych narazi ją albo jej rodzinę na uszczerbek w zakresie utrzymania. Co ciekawe, sąd może uznać całkowite zwolnienie z kosztów sądowych albo jedynie częściowe.
Jak złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych?
Wniosek, w którym strona postępowania domaga się zwolnienia z kosztów sądowych, może zostać złożony w formie pisemnej albo ustnej ze wpisaniem do protokołu. Wniosek w formie pisemnej może zostać złożony w Sądzie Rejonowym, w którym toczy się postępowanie albo w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.
Warto podkreślić, że nie ma jednolitego wzoru wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych. Strona postępowania, która nie chce albo z różnych przyczyn nie może ich ponieść, musi zawrzeć na takim oświadczeniu konkretne uzasadnienie, które będzie podlegać ocenie sądu.
Co należy ująć we wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych, aby sąd rozpatrzył je przychylnie? Przede wszystkim trzeba wskazać sytuację finansową, w tym:
wysokość generowanych dochodów albo ich brak,
formę zatrudnienia albo jego brak,
sytuację rodzinną,
sytuację materialną,
inne koszty stałe, które zaburzają płynność finansową wnioskodawcy.
Do wniosku konieczne jest dołączenie załączników, które są potwierdzeniem uzasadnienia strony postępowania, która ma być całkowicie lub częściowo zwolniona z ponoszenia kosztów sądowych.
Chociaż nie ma obowiązku dołączania do wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych konkretnych dokumentów, to standardem jest już uzupełnianie uzasadnienia stosownymi załącznikami. Bardzo często zdarza się, że ich brak wywołuje odmowę zwolnienia z kosztów sądowych albo sądy żądają ich dostarczenia pod rygorem odrzucenia wniosku. Do takich dokumentów zalicza się:
zaświadczenie o zatrudnieniu oraz zarobkach od pracodawcy,
PIT za poprzedni rok rozliczeniowy,
potwierdzenie przyjmowania świadczenia emerytalnego lub rentowego o określonej wysokości,
wyciąg z konta bankowego z ostatnich trzech miesięcy,
dowody świadczące o konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów, na przykład za media z ostatnich trzech miesięcy.
Nieprawdziwe informacje a zwolnienie z kosztów sądowych
Osoby, które złożyły wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych i sąd przychylił się do ich prośby, a podały nieprawdziwe informacje dotyczące ich sytuacji finansowej, muszą liczyć się z przykrymi konsekwencjami. Sąd po zarządzeniu dochodzenia może nie tylko cofnąć decyzję o zwolnieniu z kosztów sądowych, ale również nałożyć karę grzywny w wysokości 1000 złotych.